‘Mamááá’, help, ik kan het niet zelf!’

Waarom het voor je kind zo moeilijk is om iets zelf te doen.

Je bent de was aan het opvouwen en je hoort de paniekerige stem van je kind:’Máám, je moet me nú helpen!’

Omdat je gewoon niet meteen kunt, of wilt komen roep je: ’Wacht even schat, mama komt zo!’ En dan breekt er een kleine hel los in je woonkamer.

‘Kan hij dan écht niks zelf?!’

Lastig hè, dat je kind de dingen die het moeilijk vindt, gewoon niet zelf eerst even probeert op te oplossen. Of dat hij rustig naar je toe komt om jouw hulp te vragen. Die paniek raakt jou als ouder ook.

Zo was er laatst een moeder in mijn praktijk die dit ter sprake bracht. Ze merkte dat ze er echt niet meer goed tegen kon. Elke keer dat haar kind haar zo in paniek riep, werd haar irritatie groter. ‘Kan hij dan echt niks zelf?!’, vroeg ze zich af. ‘Hij is al bijna 4 en gaat over 2 maanden naar school. Als alleen al zijn duplo bouwwerk instort, raakt hij al in paniek!’

De moeder vroeg wat ik hierin voor haar kon betekenen, of ik haar kind kon helpen anders te reageren.

Ik legde haar uit dat we eerst eens op een hele andere manier gaan kijken naar wat er nu precies gebeurt. Ik ben haar gaan helpen door inzichten te geven over wat haar kind spiegelt bij haar en over waar het gedrag van haar kind vandaan komt.

Wat raakt die paniek bij jou?

Ik begin altijd bij de ouder. Ik ga ervan uit dat een probleem niet bij het kind ligt. Een situatie met je kind wordt pas moeilijk, wanneer jij je als ouder machteloos voelt over de situatie.

Ik stelde de moeder in mijn praktijk de volgende vraag: ‘Wat gebeurt met jóu als jouw kind je zo in paniek roept en je kunt niet meteen komen?’

Hier lijkt de trigger te zitten en ze wordt geraakt. Ze geeft aan dat ze het gevoel heeft er thuis vaak alleen voor te staan omdat haar man elke avond laat thuiskomt van zijn werk en vroeg op pad moet, soms ook op zaterdag. Ze begint zo langzamerhand te voelen dat ze faalt als moeder. Ik leg haar uit dat wanneer haar kind dus zo in paniek schiet en boos wordt, zij dus meteen geraakt wordt in haar gevoel van ‘er alleen voor staan’ en ‘voelen dat ze geen goede moeder is.’

Je kind spiegelt iets uit jouw eigen kindertijd, iets pijnlijks

Vervolgens vraag ik haar om eens te kijken naar ‘hoelang zij dit gevoel al kent, het gevoel van falen en te kortschieten.’ Deze vraag brengt haar terug naar haar eigen kindertijd. Ze vertelt dat ze als kind ook al onzeker was. Hier staan we een tijdje bij stil en langzaam komt het besef bij haar binnen dat haar kind simpelweg op een paar hele pijnlijke plekjes bij haar duwt. Zonder dat hij daar zelf weet van heeft.

Weten waarom je kind doet wat hij doet geeft rust

Nadat we uitgebreid stil gestaan hebben bij de gevoelens van haar zelf, maak ik de overstap naar haar kind.

‘Wist je dat de geboorte een blauwdruk is voor hoe je in het leven staat? Een blauwdruk voor hoe je problemen en moeilijkheden aanpakt, nieuwe dingen aangaat?’ Ze kijkt me wat verbaasd aan.

Ik leg haar uit dat je, door te begrijpen wat jouw kind ervaren heeft tijdens zijn of haar geboorte (en vlak daarna), veel beter kunt begrijpen waarom je kind reageert zoals hij reageert, wanneer hij het moeilijk heeft.

Geboren worden, je eerste taak in het leven

Geboren worden is het eerste moment dat je als kind zelf een prestatie gaat leveren. Het is je eerste nieuwe stap én daarbij laat je voor het eerst je moeder los. Wanneer daar iets mis gaat, wordt deze eerste eigen prestatie traumatisch. Denk bijvoorbeeld aan een spoedkeizersnede, lange geboorteprocessen, klem zitten in het geboortekanaal enzovoort. Allemaal situaties waarbij angst en ademnood ontstaan. Sommige kinderen moeten meteen in de couveuse en missen dan dat o zo belangrijke moment dat ze meteen bij hun mama kunnen zijn. Zo’n kindje voelt zich dus meteen alleen.

De geboorte is bepalend voor de rest van je leven omdat je als baby’tje, zo klein als je bent, meteen een manier kiest om met het trauma om te gaan. Dit heet ‘het oude besluit’ en dat herken je later als je ‘overlevingsstrategie’. Datgene dat je altijd doet wanneer iets moeilijk is voor je.

Hoe is jouw kindje geboren?

Ik vraag haar hoe haar zoontje geboren is. Ze vertelt dat ze een redelijk goede zwangerschap had. Ze was bijna 2 weken overtijd.  Na 2 dagen weeën opvangen, werd het toch wel heel erg zwaar. Ze kreeg een ruggenpik. Na 2 uur persen bleek haar zoontje gewoon echt vast te zitten en daalde zijn hartslag. Er was geen tijd meer om eerst nog te kijken of het met een vacuümverlossing zou lukken. Er werd voor een spoedkeizersnede gekozen. Wat ze het meest verdrietige daaraan vond, was dat ze haar kindje pas na 3 uur zag omdat ze eerst zelf nog geholpen moest worden en hij had zelf ook hulp nodig vanwege de gedaalde hartslag.

Nadat moeder dit verhaal verteld heeft, ben ik samen met haar de geboorte nog eens doorgelopen om haar te laten zien wat haar zoontje ervaren heeft. Ik leg daarbij altijd ook de link naar het gedrag wat je als ouder zo irriteert of moeilijk vindt.

Wat een spoedkeizersnede voor een kind kan betekenen

Het was een lange, zware geboorte. Hij zat vast en kon er zelf niet uitkomen. Hij kreeg te weinig adem. Gevoelens van paniek die zo’n kleintje nog maar amper snapt, maar wel ervaart.  Zo’n kindje ervaart dat het bijna stikt. Uiteindelijk wordt hij verlost. En wat het kindje dus meekrijgt, op dit moment waarop hij voor het eerst zelf iets ging doen is: ‘Als het te moeilijk wordt, dan word ik verlost, geholpen’. Het krijgt de boodschap: ‘moeilijke dingen kan ik niet zelf oplossen, dat doet iemand anders voor mij.’ Diep vanbinnen zit daarbij opgeslagen: ‘En als dat niet gebeurt, dan stik ik.’ Of ‘raak ik mama kwijt.’

Zijn vermoedelijke oude besluit (‘moeilijke dingen kan ik niet zelf’, ‘als ik niet geholpen word, stik ik’) is zijn overlevingsstrategie geworden. Dit is in zijn lichaam op een heel diep en onbewust niveau opgeslagen als een blauwdruk. Wanneer haar zoontje dus iets zelf probeert en het lukt niet, of zijn bouwwerk stort in zoals moeder eerder omschreef, komt hij de gevoelens van zijn geboorte ervaring tegen en dus ook zijn oude besluit. Hij wordt bang en raakt in paniek. Een kind dat paniek ervaart klampt zich vast aan zijn moeder en weet niet beter vanuit de blauwdruk dat er meteen verlossing komt door een ander, want zo ging het toen ook. Hij heeft al eens keer moeten ervaren wat er gebeurt als het te lang duurt voor er hulp komt en dat wil hij liever niet nog een keer.

‘Wat kan ik doen mijn kind te helpen?’

Deze moeder beseft dat haar kind dus hulp nodig heeft in plaats van dat hij gestopt wordt met in paniek raken. Inzicht alleen is hier alleen niet voldoende. Een probleem los je niet op, op het niveau waarop het ontstaat. Je moet dus op een ander niveau gaan kijken. Het niveau van oude pijn, oude besluiten, begonnen bij de geboorte.

Ik leg de moeder uit dat wanneer je eenmaal hebt leren kijken naar het gedrag van je kind vanuit zijn of haar geboorte, dat je dan al veel gewonnen hebt. Er ontstaat compassie en dat maakt dat je jezelf minder boos of machteloos voelt, het geeft meer rust op het moment dat er zich weer een dergelijke situatie voordoet. Je weet dan hoe écht het is wat hij voelt. Je roept bijvoorbeeld niet meer, wanneer hij weer een keel opzet vanuit de woonkamer en jij net de aardappels afgiet: ‘Doe het nou eens zelf en hou op met zo te schreeuwen!’ Of je zegt niet meer dat hij zich niet zo moet aanstellen.

De moeder in mijn praktijk begrijpt nu dat hij niet anders kan op dat moment. Ze voelt zich rustiger nu naar hem toe, schaamt zich eigenlijk ook wel omdat ze zo vaak gezegd heeft dat hij zich niet moet aanstellen. Had ze dit maar eerder geweten, verzucht ze.

‘Als hij anders zou kunnen, dan had hij dat ongetwijfeld gedaan’, geef ik aan. ‘En jij ook.’

De stappen die je kunt zetten wanneer je kind weer zo in paniek raakt:

Stap 1: Reageer niet op wat er mis gaat, maar op wat je kind voelt

De paniek of de angst van je kind wanneer de toren omvalt of de tekening mislukt, gaan niet over de het niet lukken, maar over de herbeleving van zijn of haar geboorte. Wanneer je dus reageert op die onderlaag, zal je kind zich gehoord en gezien voelen en als vanzelf minder paniek ervaren. Benoem dat je ziet dat je kind in paniek is en laat hem weten dat je er voor hem bent om hem te helpen. Laat hem weten dat hij het niet alleen hoeft te doen.

Stap 2: leren in het bijzijn van jouw veiligheid

Zolang die angst in zijn lijf zit, zal hij het dus niet anders kunnen. Het is van belang voor het kind dat de situatie zich niet nog verder herhaalt. Afhankelijk van de leeftijd van je kind kun je vragen gaan stellen: ‘Wat heb je nodig om even te kunnen wachten tot ik bij je kan komen en je te helpen, wat kan ik voor je doen, want je hoeft het deze keer niet alleen te doen, ik ben er voor je om jou te helpen.’

Dit zal je kind als vanzelf meer vertrouwen geven waardoor hij stapsgewijs kan gaan ervaren dat wachten wel even kan. Heb daarbij aandacht voor zijn fysieke reacties en laat hem dit doen op zijn eigen tijd en tempo. In het veilige bijzijn van jou als moeder. Als eerste zal hij tot rust moeten komen, jouw veilige nabijheid ervaren in de paniek.

Stap 3: geboorte helen

Het helen van de geboorte is heel belangrijk. En dat betekent dat je (opnieuw) aandacht besteed aan de hechting, door veel te kroelen, samen te zijn. Het gevoel van ‘er alleen voor staan’ verminder je door er veel te zijn voor je kind. Hij heeft het nodig om te kunnen inhalen bij jou wat hij toen gemist heeft. Pas van daaruit kan hij weer het zelfvertrouwen gaan opbouwen om de dingen zelf aan te kunnen, stapje voor stapje. Een mooie manier is dat je samen in bad gaat en dat je jouw kind laat bepalen wanneer het eruit wil, op deze manier, het samen zijn in het warme water, boots je het gevoel na van de baarmoeder toen het nog veilig was. Het zelf beslissen wanneer het uit bad mag, draagt bij aan het gevoel ‘eraan toe te zijn om er zelf uit te gaan’.  Wil je precies weten wat je kunt doen om de geboorte alsnog te helen, lees dan dit artikel.

Stap 4: help je kind het zelf te doen, niet blijven verlossen.

Samen kun je gaan kijken hoe je kind, stapje voor stapje kan leren hulp te vragen. Hoe hij naar je toe kan komen als het paniek ervaart. Uiteindelijk misschien zelfs wel zelf oplossingen kan bedenken. Belangrijk is dat jij hem helpt het zelf te doen en niet de verlosser blijft die je kind heeft ervaren bij de geboorte. Vaak maakt de haast of irritatie van onszelf dat we het snel even doen voor ons kind. Daarmee hou je de paniekgevoelens in stand.

Stap 5:  je eigen frustratie verminderen, vermindert de paniek van je kind

De moeder in mijn praktijk heeft heel wat tips waar ze voorlopig thuis mee aan de slag kan, maar ik neem haar ook nog even mee terug naar het begin, waar we het hadden over dat zij voelde er zo alleen voor te staan. Want zolang zij reageert op haar zoontje vanuit dat gevoel dan wordt het gevoel van haar kind versterkt (hij voelt zichzelf ook alleen omdat hij dat ervaren heeft bij zijn geboorte). De frustratie van moeder en het gevoel dat hij het nu toch echt zelf moet kunnen omdat hij bijna naar school gaat, maakt dat haar kind juist meer in paniek schiet dan minder.

‘Wil je deze situatie blijvend veranderen voor je zoontje, dan is het nodig dat jij jezelf bevrijdt van het gevoel er alleen voor te staan en je onzekerheid’. Ik leg moeder uit hoe effectief de life changing methode is, het lichaamswerk om op diep niveau oude pijn op te ruimen en patronen te doorbreken en hoe deze zal doorwerken voor haar en haar kind.

‘Hoe kan ik mijn eigen frustratie dan oplossen?’

‘Want dat gebeurt steeds zo snel, al neem ik me nóg zo voor om het anders te doen!’, verzucht moeder. Ik leg haar uit dat dat te maken heeft met haar eigen oude besluiten, die zijn altijd sneller. Ik leg haar uit wat ik voor haar zou kunnen betekenen.

‘Om je kind te helpen is het nodig dat je zelf oude pijn gaat loslaten. Dat doe je bij mij via diep lichaamswerk. Dat is een vorm van therapie waarin je via je lichaam je oude besluiten gaat herkennen, doorvoelt en opruimt. Je gaat terug naar de bron waar het ooit ontstaan is. Er ontstaat zo ruimte voor een nieuw besluit, vanuit je eigen wijsheid en verlangen. Wanneer jij via je lijf herkent waar de pijn vandaan komt die hoort bij het ‘je geen goede moeder voelen’, deze opruimt en vervolgens vanuit je eigen verlangen een nieuw besluit neemt, dan kan jouw kind de volgende keer wel weer schreeuwen vanuit de woonkamer, maar hij raakt jou niet meer. Je hebt vervolgens veel meer geduld om de stappen te zetten die ik uitgelegd heb bij 1, 2 en 3. Eigenlijk is stap 5 dus de eerste stap. Wanneer jij aan jezelf werkt, help je als vanzelf al je kind.’ Het opruimen dus van oude pijn dat nog opgeslagen ligt in je lijf. Je leest hier hoe je dat doet. Wil je meer weten over de geboorte van je kind? Kijk dan eens hier.