Een artikel over hoe je kunt stoppen met oplossingen bieden en de eigenwaarde van je kind vergroten.

‘Mijn dochter komt steeds vaker thuis van school met het verhaal dat ze wordt gepest. Ze is dan vaak boos en verdrietig. Ik leg haar elke keer uit wat ze kan doen, ik geef haar tips, maar het lijkt niet te werken! Ik wil zo graag dat ze het pesten zelf kan stoppen. Dat ze weer zelfverzekerd wordt, gewoon, weer mijn kleine vrolijke sterke meisje zoals ze was. En dan wordt ze nog boos op me ook als ik haar wil helpen. Ze vindt dat ik er altijd zo’n lang verhaal van maak.’

Zo begint de sessie van een moeder in mijn praktijk. Ze kijkt me wat machteloos aan. We gaan in gesprek en aan het einde van het gesprek ontdekt deze moeder dat juist het stoppen met tips geven, zal maken dat haar kind het zelf kan gaan oplossen. En dat ze daarmee niet alleen de eigenwaarde van haar kind vergroot maar ook haar autonomie.

En dat wil ik jou ook meegeven.

Wat doe jij als je kind met een probleem thuis komt?

Onderzoek eerst eens wat jij doet als jouw kind met een probleem thuis komt, of boos en verdrietig is, gepest wordt. Ongetwijfeld voel jij ook de pijn van jouw kind en het appèl dat het op je doet. Ga je ook oplossingen aandragen, tips geven zonder dat je zeker weet of jouw kind daar al aan toe is of er zelf om vraagt? Ga je (ongevraagd) meedenken of je eigen ervaringen vertellen om zo te helpen? Ga je de school bellen? Kortom: wil jij ook zo snel mogelijk de pijn die jouw kind ervaart stoppen? Bereik je op jouw manier wat je wilt bereiken bij je kind? Of wil jij dit graag anders doen?

Ik geef je een tip want zelf kun jij de oplossing niet bedenken

Allereerst ben ik benieuwd wat jij voelde toen je deze titel las. Vermoedelijk weerstand? ‘Hoezo zou ik het zelf niet kunnen bedenken?! Dat heb ik helemaal niet gezegd!’ En gelijk heb je.

Ik leg de moeder in mijn praktijk uit dat met het geven van ongevraagde tips we eigenlijk zeggen: ‘jij kan dat niet zelf, ik vertel je wel wat je moet doen’. En als jij net bij bovenstaande titel al weerstand voelde, ga er dan maar van uit dat jouw kind (of kinderen) dat zeker ook voelen als jij hem of haar zo benadert. Kinderen, zeker de hele kleintjes, hebben vanuit zichzelf een drang om dingen zelf te doen, te ontdekken en te experimenteren. Ze staan open voor de ervaringen en al doende komen ze tot oplossingen, weten ze hoe iets moet.

Wanneer wij dus, vanuit ons moeder- of vadergevoel (lees: eigen pijn) snel en reactief willen reageren, het voor ze willen gaan oplossen om de pijn te voorkomen, ontnemen wij ze dus dat moment van experimenteren. Het draagt dus niet bij aan zelfstandigheid, zelf oplossingen bedenken én je eigen kracht voelen. Dat maakt ook dat deze kinderen uiteindelijk op latere leeftijd moeilijk zelfstandig problemen zullen kunnen hanteren. Ze hebben het immers niet geleerd, er was steeds iemand anders die het voor hen oploste. Ga dan maar eens proberen om eigen keuzes te maken. Dat wordt een hele opgave.

Als je het anders had gekund, dan had je dat gedaan

De moeder beseft nu wat ze zelf doet en heeft inzicht in wat het gevolg voor haar dochter is. Die wordt niet voor niets boos op haar. Haar dochter zal het niet letterlijk kunnen benoemen, want gevoelens van onzekerheid zetten zich op een onbewust en diep niveau vast. Boosheid of bijvoorbeeld terugtrekken is dan vaak de enige mogelijkheid.

Ze zucht eens diep: ‘Wat doet dit pijn zijn! Ik wil zo graag dat mijn kind zelfverzekerd is.’ Ze voelt zich schuldig, beseft wat ze eigenlijk al die tijd deed, terwijl ze juist dacht het goed te doen. ‘Hé,’ zeg ik ‘als jij het anders gekund had, dan had je dat toch allang gedaan?’  

En dat geldt ook voor jou.

Gun je kind zijn eigen ervaringen, mét pijn

‘There is no way to happines, happines is the way’.

Buddha zei het al: geluk is niet het einddoel, de weg zelf is het geluk. Als je dat vertaalt naar onze kinderen, dan hebben ze hun ervaringen die ze tegenkomen in het leven dus nodig om gelukkig te worden. Zonder het doorvoelen van deze moeilijke en soms pijnlijke ervaringen, zonder het leren van eigen fouten, worden zij dus niet zo krachtig en zelfstandig als we graag zouden willen.

Dat betekent je kind zijn eigen ervaringen, eigen pijn gunnen. En daarin je kind zijn eigen tempo en manier laten bepalen. Je weet pas écht wat er moet gebeuren als je zelf iets doorleeft hebt en dat geldt ook voor kinderen. Dat is moeilijk, ik zal het zeker niet ontkennen. Want ergens is het heel onnatuurlijk om je kind pijn te laten ervaren. Je wilt beschermen, behoeden.

Opvoeden is echter benadelen. Aristoteles zei het al: ’De opvoeding heeft bittere wortels maar de vruchten zijn zoet’.

Alleen luisteren is voldoende

En dan beseft de moeder in mijn praktijk het volgende: ‘Dus als ik alleen luister en haar de ruimte geef om te ervaren, ontdekt zij zelf wat er nodig is? Als ik haar de ruimte te geef om vanuit veiligheid haar eigen pijn te laten ervaren en daar haar eigen weg in te vinden, dan versterk ik juist haar eigenwaarde? Maar ze weet dan toch nog niet hóe ze vervolgens iets kan oplossen?’

‘Nee,’ zeg ik, ‘maar als dat al zo zou zijn, dan kan ze dat toch aan jou vragen?’

 Zo simpel kan het zijn

En dan valt het kwartje. Ze begrijpt dat de vraag en de wil om op te lossen op dát moment dan écht vanuit haar kind zelf komt. Dat ze dán ook echt toe is aan het antwoord. Ze stelt zélf de vraag en heeft zelf bedacht wat ze graag wil leren, omdat ze zelf voelt dat het écht genoeg is geweest.

En dan bereik je wat je diep van binnen voor je kind wilt bereiken: autonomie en zelfvertrouwen. Want als je op zo’n moment met je kind in gesprek gaat, kun je dus zeggen: ’En dit heb je helemaal zelf bedacht’. Je kind zal zien dat je trots bent in plaats van ongerust omdat er snel iets opgelost moet worden. En als jij laat zien dat je trots bent, groeit het vertrouwen van je kind als vanzelf.